Ana Sayfaya Dön

İşitsel Ayırt Etme

Farklı sesleri birbirinden ayırt etme becerisi

Aşamayı Tamamlayın

Aktiviteleri tamamladıktan sonra aşamayı bitirdiğinizi işaretleyin.

Tanım

İşitsel ayırt etme, benzer veya farklı sesleri birbirinden ayırt edebilme yeteneğidir. Bu beceri, dil gelişimi ve konuşma anlama için kritik öneme sahiptir.

Hedeflenen Beceriler

Aynı-farklı ses ayrımı
Yüksek-alçak ton ayrımı
Uzun-kısa ses ayrımı
Kelime başı-sonu ses ayrımı

Aktivite Önerileri

Aynı mı Farklı mı?
2-4 yaş

Uygulama Adımları:

  1. İki ses çıkarın (aynı veya farklı)
  2. Çocuktan aynı mı farklı mı olduğunu söylemesini isteyin
  3. Başlangıçta çok belirgin farklılıklarla başlayın
  4. Kademeli olarak benzer seslere geçin
Gerekli Malzemeler:
  • • Farklı müzik aletleri
  • • Ses kayıtları
Tekrar Sıklığı:

Günde 3 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Görsel ipuçları kullanmayın, sadece işitsel odaklanın

Yüksek-Alçak Oyunu
2-4 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Yüksek ve alçak sesler çıkarın
  2. Yüksek ses için yukarı, alçak ses için aşağı işaret etmesini söyleyin
  3. Doğru tepki verdiğinde alkışlayın
  4. Ton farklılıklarını kademeli olarak azaltın
Gerekli Malzemeler:
  • • Piyano veya klavye
  • • El işaretleri
Tekrar Sıklığı:

Günde 2-3 kez

Önemli Notlar:

Çocuğun yaşına uygun basit işaretler kullanın

Kelime Çiftleri
5-7 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Benzer kelime çiftleri söyleyin (kedi-gedi, masa-maza)
  2. Çocuktan aynı mı farklı mı olduğunu söylemesini isteyin
  3. Doğru cevap verdiğinde puan verin
  4. Zorluk seviyesini artırın
Gerekli Malzemeler:
  • • Kelime listesi
  • • Puan tablosu
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Çocuğun kelime dağarcığına uygun kelimeler seçin

Ritim Ayrımı
5-7 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Farklı ritim kalıpları çalın
  2. Çocuktan aynı mı farklı mı olduğunu söylemesini isteyin
  3. Ritmi tekrar etmesini isteyin
  4. Karmaşık ritimlere geçin
Gerekli Malzemeler:
  • • Davul
  • • Ritim çubukları
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Basit ritimlerle başlayıp karmaşıklaştırın

Fonem Ayrımı
8+ yaş

Uygulama Adımları:

  1. Benzer fonemler söyleyin (/p/-/b/, /t/-/d/)
  2. Çocuktan farklılığı belirtmesini isteyin
  3. Kelime içindeki pozisyonları değiştirin
  4. Minimal çiftlerle çalışın
Gerekli Malzemeler:
  • • Fonem listesi
  • • Kayıt cihazı
Tekrar Sıklığı:

Günde 1-2 kez, 20 dakika

Önemli Notlar:

Çocuğun dil gelişim seviyesine uygun fonemler seçin

Hızlı-Yavaş Ses Ayrımı
3-5 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Aynı sesi hızlı ve yavaş çalın
  2. Çocuktan hangisinin hızlı hangisinin yavaş olduğunu söylemesini isteyin
  3. Hızlı ses için koşma, yavaş ses için yavaş yürüme hareketi yaptırın
  4. Farklı seslerle tekrarlayın
Gerekli Malzemeler:
  • • Metronom
  • • Müzik aletleri
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Tempo farklılıklarını belirgin tutun

Uzun-Kısa Ses Oyunu
3-6 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Uzun ve kısa sesler çıkarın
  2. Uzun ses için uzun çizgi, kısa ses için kısa çizgi çizmesini isteyin
  3. Sesle birlikte vücut hareketleri yaptırın
  4. Farklı enstrümanlarla deneyin
Gerekli Malzemeler:
  • • Çeşitli müzik aletleri
  • • Kağıt kalem
Tekrar Sıklığı:

Günde 2-3 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Görsel desteklerle pekiştirin

Ünlü Sesleri Ayrımı
4-7 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Farklı ünlü sesleri söyleyin (a, e, i, o, u)
  2. Çocuktan hangi ünlüyü duyduğunu söylemesini isteyin
  3. Ağız şekillerini göstererek destekleyin
  4. Kelime içindeki ünlüleri ayırt ettirin
Gerekli Malzemeler:
  • • Ünlü kartları
  • • Ayna
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Ağız pozisyonlarını da öğretin

Ünsüz Sesleri Karşılaştırma
5-8 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Benzer ünsüz çiftlerini söyleyin (p-b, t-d, k-g)
  2. Aralarındaki farkı açıklayın
  3. Çocuktan farkı hissetmesini sağlayın
  4. Kelime başında ve sonunda deneyin
Gerekli Malzemeler:
  • • Ünsüz kartları
  • • Kelime listesi
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Artikülasyon farklılıklarını vurgulayın

Müzikal Aralık Ayrımı
6-8 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Farklı müzikal aralıkları çalın
  2. Hangisinin daha yüksek hangisinin daha alçak olduğunu sorun
  3. Basit melodiler kullanın
  4. Çocuktan aynı aralığı taklit etmesini isteyin
Gerekli Malzemeler:
  • • Piyano
  • • Basit melodiler
Tekrar Sıklığı:

Günde 1-2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Müzikal kulağı geliştirin

Ses Kalitesi Ayrımı
4-7 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Aynı notu farklı enstrümanlarla çalın
  2. Çocuktan hangi enstrümanı duyduğunu tahmin etmesini isteyin
  3. Enstrümanları göstererek doğrulayın
  4. Ses kalitesi farklılıklarını açıklayın
Gerekli Malzemeler:
  • • Çeşitli müzik aletleri
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Enstrüman tanıma becerisini geliştirin

Konuşma Hızı Ayrımı
5-8 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Aynı cümleyi farklı hızlarda söyleyin
  2. Çocuktan hangisinin hızlı hangisinin yavaş olduğunu söylemesini isteyin
  3. Hız değişikliklerini taklit ettirin
  4. Günlük konuşmada hız farklılıklarını fark ettirin
Gerekli Malzemeler:
  • • Cümle listesi
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Doğal konuşma hızlarını kullanın

Ses Yoğunluğu Karşılaştırma
4-7 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Aynı sesi farklı şiddetlerde çıkarın
  2. Hangisinin daha yüksek hangisinin daha alçak olduğunu sorun
  3. El işaretleriyle büyüklük göstermesini isteyin
  4. Günlük yaşam seslerinde uygulayın
Gerekli Malzemeler:
  • • Ayarlanabilir ses kaynağı
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

İşitme sağlığını koruyacak seviyede tutun

Çift Ses Ayrımı
6-8 yaş

Uygulama Adımları:

  1. İki farklı sesi aynı anda çıkarın
  2. Çocuktan kaç ses duyduğunu söylemesini isteyin
  3. Hangi seslerin olduğunu tahmin ettirin
  4. Karmaşıklığı kademeli artırın
Gerekli Malzemeler:
  • • Çeşitli ses kaynakları
Tekrar Sıklığı:

Günde 1-2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Dikkat kapasitesini zorlayın

Melodi Ayrımı
5-8 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Basit melodiler çalın
  2. Aynı mı farklı mı olduklarını sorun
  3. Melodi yönünü (yükselen/alçalan) sorgulayin
  4. Tanıdık şarkılarla çalışın
Gerekli Malzemeler:
  • • Müzik aletleri
  • • Basit melodiler
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Müzikal belleği de geliştirin

Ses Dokusu Ayrımı
4-7 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Farklı dokudaki sesleri çıkarın (pürüzlü, düz, titrek)
  2. Çocuktan ses kalitesini tanımlamasını isteyin
  3. Benzer sesleri karşılaştırın
  4. Günlük yaşam seslerinde uygulayın
Gerekli Malzemeler:
  • • Çeşitli ses kaynakları
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Ses kalitesi kelime dağarcığını geliştirin

Çevresel Ses Ayrımı
3-6 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Benzer çevresel sesleri çalın (farklı kuş sesleri)
  2. Aralarındaki farkları buldurtun
  3. Hangi durumda duyulacağını sorun
  4. Gerçek ortamda dinleme yapın
Gerekli Malzemeler:
  • • Çevresel ses kayıtları
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Doğa bilgisiyle birleştirin

Konuşma Tonu Ayrımı
5-8 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Aynı kelimeyi farklı tonlarda söyleyin (mutlu, üzgün, kızgın)
  2. Çocuktan duyguyu tahmin etmesini isteyin
  3. Ton değişikliklerini taklit ettirin
  4. Günlük konuşmalarda uygulayın
Gerekli Malzemeler:
  • • Duygu kartları
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Sosyal iletişim becerilerini destekleyin

Ses Başlangıç-Bitiş Ayrımı
4-7 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Seslerin başlangıç ve bitiş noktalarını belirgin yapın
  2. Çocuktan sesin ne zaman başladığını ve bittiğini söylemesini isteyin
  3. El işaretleriyle göstermesini sağlayın
  4. Farklı uzunluktaki seslerle çalışın
Gerekli Malzemeler:
  • • Çeşitli ses kaynakları
Tekrar Sıklığı:

Günde 2 kez, 10 dakika

Önemli Notlar:

Zamansal algıyı geliştirin

Ses Katmanları Ayrımı
6-8 yaş

Uygulama Adımları:

  1. Arka plan müziği ile konuşmayı birleştirin
  2. Çocuktan sadece konuşmaya odaklanmasını isteyin
  3. Hangi kelimeleri duyduğunu sorun
  4. Gürültü seviyesini kademeli artırın
Gerekli Malzemeler:
  • • Müzik
  • • Konuşma kayıtları
Tekrar Sıklığı:

Günde 1-2 kez, 15 dakika

Önemli Notlar:

Gerçek yaşam durumlarını simüle edin

Uygulama İpuçları
  • •Başlangıçta belirgin farklılıklarla başlayın
  • •Kademeli olarak benzer seslere geçin
  • •Çocuğun dikkatini sürdürmek için oyunlaştırın
  • •Düzenli tekrar yapın